بررسی تأثیر درآمدهای نفتی بر توزیع درآمد در ایران

عملکرد ضعیف اقتصادی در کشورهای دارای منابع غنی طبیعی که بعد از جنگ جهانی دوم مشاهده و به آن توجه شد، ((نفرین منابع)) نام گرفت. این پارادوکس و بررسی و توجیه آن، موضوع بسیاری از تحقیقات انجام گرفته در دو دهه ی اخیر بوده است. توزیع درآمد و ثروت از جمله مشکلاتی است که در کشور های در حال توسعه بویژه در کشورهای صادر کننده نفت وجود دارد. این تحقیق به بررسی ارتباط میان درآمدهای نفتی و توزیع درآمد در ایران طی بازه زمانی 1389-1357 پرداخته و تلاش می کند علاوه بر تعیین نوع این ارتباط، رویکرد برنامه های توسعه کشور در سال های پس از انقلاب را نسبت به نحوه استفاده از درآمدهای نفتی به منظور کاهش نابرابری درآمدی تجزیه و تحلیل نماید. برای این منظور از پنج متغیر ضریب جینی، درآمد سرانه، مخارج دولت، درآمدهای نفتی و نرخ ثبت نام کنندگان در مراکز آموزش عالی استفاده شده است. جهت آزمون و بررسی رابطه بلندمدت متغیرهای مذکور روش ardl به دلیل مزیت های موجود نسبت به دیگر روش ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج رگرسیون نشان می دهد که در بلند مدت متغیرهای درآمد سرانه، مخارج دولت و درآمدهای نفتی با ضریب جینی رابطه ی مثبت و متغیر نرخ ثبت نام کنندگان در مراکز آموزش عالی با ضریب جینی رابطه ی منفی دارد. همچنین عدم ارتباط بین سیاستهای مندرج در برنامه های توسعه در خصوص کاهش نابرابری و نتایج عملی آن و عدم ارتباط بین افزایش درآمدهای نفتی در هر برنامه و کاهش میزان نابرابری از جمله نتایج این تحقیق است. در پایان پیشنهادات ذیل ارائه می شود: تأکید بر نقش آموزش. جهت دهی درآمدهای حاصل از فروش نفت به سرمایه گذاری های مولد. تأکید بر انضباط مالی دولت و تأکید بر سیاستهای توزیع مجدد درآمد بعبارتی رد تئوریهای تقدم رشد بر توزیع درآمد.